Hagvöxtur í heiminum er að hægja á sér og gæti leitt til samstillts samdráttar.

Í október síðastliðnum spáði Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (IMF) því að hagkerfi heimsins myndi vaxa um 4,9% árið 2022. Eftir næstum tvö ár sem einkenndist af heimsfaraldri var það kærkomið merki um smám saman að komast aftur í eðlilegt horf.Í ársskýrslu sinni sló Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn á nokkra bjartsýna nótum og benti á að á meðan heimsfaraldurinn héldi áfram, væri efnahagsbatinn líka - að vísu misjafn á milli svæða.

Aðeins sex mánuðum síðar endurskoðaði IMF spár sínar: nei, sagði hann, á þessu ári mun hagkerfið aðeins vaxa í 3,6%.Lækkunin — 1,3 stigum minni en áður hafði verið spáð og ein mesta sjóðsins frá upphafi aldarinnar — var að miklu leyti (sem kemur ekki á óvart) vegna stríðsins í Úkraínu.

„Efnahagsleg áhrif stríðsins breiðast út um víðan völl – eins og skjálftabylgjur sem berast frá upptökum jarðskjálfta – aðallega í gegnum hrávörumarkaði, viðskipti og fjármálatengsl,“ skrifaði rannsóknarstjórinn, Pierre-Olivier Gourinchas, í formála að aprílútgáfu World Economic Outlook.„Vegna þess að Rússland er stór birgir olíu, gass og málma og, ásamt Úkraínu, hveiti og maís, hefur núverandi og fyrirséð samdráttur í framboði á þessum hrávörum þegar leitt verð þeirra upp verulega.Evrópa, Kákasus og Mið-Asía, Mið-Austurlönd og Norður-Afríka og Afríka sunnan Sahara verða fyrir mestum áhrifum.Matar- og eldsneytishækkanirnar munu bitna á tekjulægri heimilum á heimsvísu - þar á meðal í Ameríku og Asíu.

Að vísu — með leyfi landfræðilegrar spennu og viðskiptaspennu — var hagkerfi heimsins þegar farið á niðurleið fyrir stríðið og heimsfaraldurinn.Árið 2019, aðeins nokkrum mánuðum áður en Covid-19 breytti lífinu eins og við þekktum það, varaði framkvæmdastjóri Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, Kristalina Georgieva, við: „Fyrir tveimur árum var hagkerfi heimsins í samstilltri uppsveiflu.Mælt með landsframleiðslu var næstum 75% af heiminum í hröðun.Í dag er enn meira af hagkerfi heimsins að færast í takt.En því miður fer að hægja á vexti að þessu sinni.Til að vera nákvæm, árið 2019 gerum við ráð fyrir hægari vexti í næstum 90% af heiminum.

Efnahagsleg niðursveifla hefur alltaf bitnað harðar á sumum en öðrum en sá ójöfnuður hefur aukist vegna heimsfaraldursins.Ójöfnuður eykst bæði innan þróaðra og vaxandi þjóða og svæða.

Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hefur kannað efnahagslega frammistöðu í þróuðum löndum á síðustu áratugum og komist að því að mismunur milli landa hefur aukist síðan seint á níunda áratugnum.Þessi munur á landsframleiðslu á mann er viðvarandi, eykst með tímanum og getur verið jafnvel meiri en munurinn á milli landa.

Þegar kemur að hagkerfum á fátækari svæðum sýna þau öll svipuð einkenni sem setja þau verulega í óhag þegar kreppa skellur á.Þeir hafa tilhneigingu til að vera í dreifbýli, minna menntaðir og sérhæfðir í hefðbundnum geirum eins og landbúnaði, framleiðslu og námuvinnslu, en háþróaðar þjóðir eru venjulega meira þéttbýli, menntaðar og sérhæfðar í þjónustugreinum með mikilli framleiðni, eins og upplýsingatækni, fjármálum og fjarskiptum.Aðlögun að skaðlegum áföllum er hægari og hefur langvarandi neikvæð áhrif á efnahagslega frammistöðu, sem hefur afleiðingar annarra óæskilegra áhrifa, allt frá miklu atvinnuleysi og minni persónulegri vellíðan.Heimsfaraldurinn og alþjóðleg matvælakreppa sem stríðið í Úkraínu hrundi af stað eru skýr sönnun þess.